Terug in de tijd

Het heeft me altijd verbaasd dat er zoveel in de geschiedenis van Afrika is dat ik niet weet en daarom wil ik in deze blog aandacht besteden aan wat we op dat gebied hier tot nu tegen kwamen.

Rukwa, de provincie waar Kilangala in ligt, is lang een achtergebleven uithoek in het zuiden van Tanzania geweest. Het lijkt erop dat de aanleg van een asfaltweg van Tunduma via Sumbawanga naar Mpanda een belangrijke bijdrage aan de ontwikkeling van Rukwa kan leveren. De weg is nu ongeveer tot Chala klaar. De weg wordt aangelegd door een Chinees bedrijf, met Amerikaans geld. Dat de weg werkelijk de ontwikkeling stimuleert is merkbaar. Er wordt langs de weg elektriciteit aangelegd, de telefoonverbindingen verbeteren en natuurlijk is het personen- en vrachtverkeer een stuk makkelijker geworden.

Onze buren, de Chinese steengroeve en compound.

Er is al eerder veel geld in de ontwikkeling van Rukwa gestopt. Van 1978 tot 1996, 18 jaar lang dus, heeft NORAD een regionaal ontwikkelingsproject in de regio gehad. RUDEP  heette dat, het Rukwa Integrated Development Programme. Een totaal van ongeveer US$ 70 miljoen is er ingepompt zoals dat in die tijd ging. Er kwamen flink wat ontwikkelingswerkers. In Sumbawanga was zelfs een zo grote Noorse gemeenschap dat er een speciale compound was met een Noorse lagere school. Het project was actief op het gebied van watervoorziening, sanitair, landbouw, bosbouw, wegenbouw e.d.

Natuurlijk heeft een project als dit positieven effecten, maar de afronding en overdracht bracht, helemaal in de tijdgeest, wel wat problemen mee. In het evaluatierapport staat: “NORAD’s exit from RUDEP was traumatic and poorly planned by both sides.”

Sommige links met het verleden komen ook uit onverwachte hoek. Felice hoorde dat sommige kinderen op de kleuterschool thuis Kikuyu spreken. Kikuyu? Komen die niet uit Kenya? Bij navraag bleek dat tijdens de Mau-Mau periode, (de gewelddadige onafhankelijkheidsstrijd in Kenya van ±1950-1963), de Engelse koloniale overheid de deelnemers aan een opstand in 1952 als straf naar een afgelegen gebied deporteerde, in dit geval Rukwa dus. Een aantal Kikuyu is hier sinds die tijd gebleven. Als minder gehoorzame ambtenaar kon je, in die tijd, ook voor straf naar Rukwa overgeplaatst worden.

 Kasanga begin 20ste eeuw

Een nog oudere link met het verleden ontdekten we toen we een weekendje aan de zuidpunt van het Tanganyikameer waren. Bij het plaatsje Kasanga, waar ook een asfaltweg naartoe wordt aangelegd, zijn de resten te vinden van Fort Bismark, een verdedigingswerk van de Duitsers die in de Eerste Wereld Oorlog Tanganyika koloniseerden. Kasanga heette toen Bismarckburg. Fort Bismarck is een ouderwetse natuurstenen vesting, waarvan je je afvraagt hoeveel inspanning het van de lokale mensen en Duitsers wel niet gekost moet hebben op die te bouwen in zo’n van God verlaten uithoek van Afrika. Wel een strategische plek natuurlijk op de grens tussen Zambia, Tanganyika en Kongo.
Nog een verhaaltje om deze stap terug in de tijd mee af te sluiten. In september 1914 speelde zich een opmerkelijke episode in de Oost Afrikaanse Campagne van de Eerste Wereld oorlog af in Kasanga. Een klein groepje Duitse soldaten, uit Fort Bismarck, had Mbala (in die tijd Abercorn geheten) in British Northern Rhodesia, zoals Zambia toen heette, aangevallen. Er was een vloot van 4 Britse schepen op het Tanganyikameer om de oprukkende Britse troepen te ondersteunen. Toen de bevelhebber van die vloot ontdekte dat het dorpje Bismarkburg werd verdedigd door een fort, besloten ze niet aan te vallen en zich terug te trekken. Dit gaf de Duitsers de gelegenheid zich in dows, kleine zeilbootjes, uit de voeten te maken. Drie dagen later nam het Britse leger Fort Bismarck in, om daar te ontdekken dat de kanonnen van het fort alleen maar houten dummy’s waren. Uiteindelijk heeft dat natuurlijk niet kunnen verhinderen dat Tanganyika in Engelse handen viel. Ik stel me wel eens voor hoe het leven in die tijd was. Moet erg moeilijk zijn geweest als je je indenkt hoe de omstandigheden daar waren zonder onze moderne transport- en communicatie middelen.